ظهور در قرآن
آیات بسیاری درباره امام زمان (عج) در قرآن وجود دارد که تفسیر این آیات توسط بزرگان دین می تواند حقانیت ظهور را به ما بنماید بعضی تا 250 آیه از آیات قرآن را مرتبط به امام زمان (عج) دانسته اند.[1] اما در این جا تنها به چند آیه به نقل از کتاب مهدی موعود، نوشته علامه مجلسی و نیز به چند مورد به نقل از سایت کانون انصار اشاره می کنیم.[2]
سوره ابراهیم آیه 5
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآیاتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ موسى را همراه آیات خود فرستادیم تا قوم خود را از ورطه ظلمانى کفر درآورده بوادى نورانى ایمان رهبرى کند، و آنها را به روزهاى خداوندى متذکر گرداند که در آن آیاتى است براى هر صبرکننده شکرگزارى.
در خصال صدوق از امام باقر روایت نموده که فرمود «ایام اللَّه» سه روز است: روز قیام قائم آل محمد، روز رجعت و روز قیامت.
سوره صف آیه 8
یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ؛ مىخواهند نور خدا را به دهانهایشان خاموش کنند ولى خدا کامل کننده نور خویش است، اگر چه کافران را ناخوش آید.
از حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام معنى آیه یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ الله را پرسید، حضرت فرمود: مقصود دوستى امیر المؤمنین علیه السّلام است وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ یعنى خداوند امامت را بآخر میرساند بدلیل آیه شریفه: الذین فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا که مقصود از نور همان امام است. محمد بن فضیل میگوید: عرض کردم: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِینِ الْحَقِّ» یعنى چه؟ فرمود: یعنى خداوند به پیغمبرش دستور داد که لزوم دوستى جانشین خود «امیر المؤمنین» را به مردم اعلام کند، و دوستى وصى پیغمبر «دین حق» است.
عرض کردم «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ» چیست؟ فرمود: یعنى خداوند بهنگام ظهور قائم ما دین حق را بر همه ادیان باطله پیروز می‌گرداند. چنان که خود فرموده: «وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ» یعنى خداوند نور خود را با ولایت قائم آل محمد تمام میکند «وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ» یعنى هر چند دشمنان على این را نخواهند. عرض کردم: اینکه میفرمائى تنزیل و ظاهر معنى قرآن است! فرمود: آرى آنچه که گفتم تنزیل و ظاهر معنى قرآن است.
سوره صف آیه 9 و سوره توبه آیه 33
هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ خدا فرستاده خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا بر همه دینها غالب شود. هر چند مشرکین نخواهند.
راوی می گوید: از امام هشتم از آیه هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى سؤال کردم. فرمود هنوز موقع تأویل این آیه نرسیده است گفتم: قربانت گردم! کى موقع آن فرا میرسد؟ فرمود؟ ان شاء اللَّه هنگامى که قائم قیام کند و چون قیام کند هر جا کافر و مشرکى باشد، ظهور او را ناخوش دارد تا جایى که اگر کافرى در دل سنگى پنهان شود سنگ صدا میزند اى مؤمن! کافرى یا مشرکى در من پنهان شده او را بکش. خداوند او را بیرون مىآورد و یاران قائم او را بقتل می‌رسانند.
و هم در آن کتاب از ابن عباس روایت نموده که وى در باره آیه لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ گفت: این در زمانى است که تمام یهودیان و نصارى و پیروان هر کیشى بدین حنیف اسلام بگروند و گرگ و میش و گاو و شیر و انسان و مار از جان خود ایمن باشند، موقعى که دیگر موش انبانى را پاره نمیکند وقتى که حکم جزیه گرفتن از اهل کتاب ساقط مىشود و هر جا صلیبى است شکسته میگردد و خوگها معدوم مىشود و این بهنگام قیام قائم آل محمد خواهد بود.
سوره نور آیه 55
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضى لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً؛ خداوند بکسانى- که از شما ایمان آورده و عمل صالح پیشه ساختهاند وعده داده که آنها را در زمین نماینده خود گرداند چنان که همانند آنها را سابقا خلیفه کرد. و ثابت میدارد دین آنها را که براى آنان برگزید، ترس آنها را تبدیل بأمن کنیم و اینان هیچ گاه بمن شرک نیاورند.
در غیبت شیخ روایت میکند که این آیه نیز در باره مهدى موعود و یاران او نازل شده.
سوره قصص آیه 5
وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ؛ و ما بر آن هستیم که بر مستضعفان روى زمین نعمت دهیم و آنان را پیشوایان سازیم و وارثان گردانیم.
در غیبت شیخ از امیر المؤمنین علیه السّلام روایت میکند که در تفسیر این آیه فرمود: اینان که در زمین ضعیف گشتهاند آل پیغمبرند که خداوند مهدى آنها را برانگیزد تا آنان را عزیز و دشمنانشان را ذلیل گرداند.
سوره حجر / آیه 36 تا 38
«قالَ رَبِّ فَأنظِرْنی إلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ قَالَ فَإنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ إلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ» شیطان گفت: پروردگارا پس مرا تا روزی که خلایق مبعوث می شوند مهلت بده ، پروردگار فرمود : تو از مهلت داده شدگانی تا روز وقت معلوم.
وهب بن جمیع گوید: از امام صادق - علیه السلام - دربارة گفته ابلیس پرسیدم: «قالَ رَبِّ فَأنظِرْنی....... إلی یَوْمَ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ » که «یَوْمَ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ » چه روزی خواهد بود؟ حضرت فرمودند:
« یَوْمَ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ » روز قیام قائم آل محمد - علیهم السلام - است، هرگاه خداوند او را برانگیزد، ابلیس به مسجد کوفه می آید، در حالیکه بر زانوهایش راه می رود و می گوید: ای وای از این روزگار، آنگاه از پیشانیش گرفته شده ، گردنش زده می شود. آن هنگام « یَوْمَ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ » است که مدت او به پایان می رسد.
سوره شمس / آیه 1تا 4
« وَالشَّمْسِ وَ ضُحیها * وَالْقَمَرِ إذَا تَلَیها * وَالنَّهَارِ إذَا جَلّیها »
سوگند به خورشید و هنگام اوج درخشندگیش و سوگند به ماه که در پی آن تابان است و سوگند به روز که تاریکی را می زداید و جهان را روشن می سازد.
امام صادق - علیه السلام - درباره این آیات فرمودند:
« وَالشَّمْسِ » منظور رسول خدا می باشد که برای مردم دینشان را واضح و روشن ساخت. « وَالْقَمَرِ إذَا تَلَیها » منظور امیرالمومنین - علیه السلام - است که در پی رسول خدا - صلی الله علیه وآله وسلم - است. « وَالنَّهَارِ إذَاجَلَّیها » که منظور از آن حضرت قائم - علیه السلام - می باشد.
آیه ۳۹سوره انفال
« وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِما یَعْمَلُونَ بَصیرٌ » « و با آنها (مشرکان) بجنگید تا هیچ نوع کفر و فساد و ناامنى باقى نماند و دین (رسمى فراگیر) یکسره از آن خدا باشد. پس اگر بازایستند البته خداوند به آنچه مىکنند بیناست.»
ممکن است در مورد این آیه برای شما هم سوال پیش آمده باشد که این جنگی که خدا از آن سخن می گوید چه جنگی است؟ اصلا از اول تاریخ تا به حال آیه چنین جنگی اتفاق افتاده که بعدش تمام زمین از شرک پاک شود؟ توضیح این سؤال را در روایت زیر ببینید: امام صادق علیه السلام فرمودند: از پدرم در مورد این آیه سؤال شد. پدرم این گونه جواب دادند: معنای این آیه در گذشته به وقوع نپیوست. بلکه اگر قائم ما ( امام زمان عجل الله تعالی فرجه ) قیام کرد هر کس که او را درک کند تأویل این آیه را می فهمد.
امام زمان علیه السلام دین خدا را به تمام عالم می رساند تا جائی که شرکی در زمین باقی نمی ماند.
[1]. جلد پنجم از کتاب معجم احادیث امام مهدی.
[2]. مهدی موعود، علامه مجلسی، باب پنجم کتاب.
