آیة الکرسی

آیة الکرسی

در دائرة المعارف تشییع 1 درباره « آیة الکرسی» آمده است: در قرآن مجید، دو آیه هست که احادیث بسیاری در بیان عظمت آنها از رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار وارد شده است ، این دو ایه عبارتند از: آیة نور و آیة الکرسی . 

ابوالفتوح رازی می‌نویسد:

ابی بن کعب گفت : رسول خدا (ص) پرسید: کدام آیت در کتاب خدا عظیم‌تر است یا ابا المنذر؟ من گفتم : خدا و رسول او اعلم‌اند ، دوباره پرسید تا سه بار، من گفتم : خدا و پیغمبرش اعلم‌اند ، در آخرین مرتبه گفتم : آیة الکرسی؟ رسول اکرم(ص) دست بر سینه من نهاد و گفت : « هنیئاً لک یا ابا المنذر ». 
نیز می‌نویسد :علی (ع) از رسول اکرم (ص) نقل کرده است : قرآن والاترین کلام‌هاست و سوره بقره، سرور قرآن و آیة الکرسی سرور سوره بقره . در آیة الکرسی پنجاه کلمه است و در هر کلمه پنجاه برکت . 
ملاصدرا در مقدمه تفسیری که درباره آیة الکرسی نوشته خبری به این مضمون نقل می‌کند که اسم اعظم الهی در آیة الکرسی و اوّل سوره آل عمران است ، ملاّ فتح اللّه کاشانی بیست حدیث در فضیلت آیة الکرسی نقل می‌کند از جمله می‌نویسد : امیرالمؤمنین (ع) روایت کرده که رسول اکرم (ص) را دیدم که بر بالای منبر فرمود :هر که آیة الکرسی را در عقب هر نماز واجب بخواند هیچ چیز او را از بهشت منع نکند و بر این مواظبت نکند مگر صدّیقی یا عابدی . 
« کرسی » به تعبیر قرآن مجید ، کما بیش مانند عرش است به این معنا که هر دو، دو معنی دارند: یکی تخت و سریر و دیگری علم و عظمت و قدرت الهی و کرسی در آیة الکرسی به همین معنای اخیر است. 
« آیة الکرسی » آیه 255 سوره بقره است که اوّل آن « اللّه لا اله الاّ هو…» و آخر آن « و هو العلی العظیم » می‌باشد ، ولی در قرون اخیر دو آیه بعدی را که از « لا اکراه فی الدین … » شروع و به « هم فیها خالدون » ختم می‌شود را جزو آن گرفته‌اند ؛ امّا چون در احادیث اشاره به « پنجاه کلمه » و «یکصد و هفتاد حرف» شده ، نیز با توجّه به اینکه « کرسی » در همان آیه 255 سوره بقره آمده و معنای این دو آیه موقوف بر هم نیست ؛ لذا صحیح‌ آن است که همان آیه را به تنهایی آیة الکرسی به حساب آوریم . در بحارالأنوار هم در حدیثی که از امالی شیخ طوسی نقل می‌کند ، تصریح دارد که حضرت علی(ع) آیة الکرسی را از «الله لا اله …» آغاز و به «هو العلی العظیم» ختم کرد . 
علامه طباطبایی در جلد دوم تفسیر المیزان درباره آیة الکرسی می‌فرماید : آیة الکرسی ، از صدر اسلام مشهور بوده ، در زمان رسول خدا (ص) و حتی از زبان آن جناب به این نام بیان می‌شد ، همچنان که این نامگذاری در روایات وارده از آن جناب و از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ و از صحابه به چشم می‌خورد و این احترام ، بدون جهت نبوده ، بلکه بخاطر معارف دقیق و لطیفی است که در این آیه آمده و آن عبارت است از: توحید خالصی که جمله « اللّه لا اله الا هو…» بر آن دلالت دارد و همچنین « قیمومیت مطلقه‌ای » که در آن آمده و …. 
پیامبر اکرم(ص) فرمودند : کسی که چهار آیه از اول سوره بقره و آیة الکرسی و دو آیه بعد از آن و سه آیه پایانی آن سوره را بخواند ، هیچ گونه بدی و ناراحتی در جان و مالش نبیند و شیطان به و نزدیک نشود و قرآن را فراموش نکند» 
« المیزان » واژه « کرسی » را این گونه معنا می‌کند : کرسی از ماده (ک ـ ر ـ س) گرفته شده که به معنای وصل کردن اجزای ساختمان است و اگر تخت را کرسی خوانده‌اند به این جهت بوده که اجزای آن به دست نجّار ـ اگر چوبی باشد ـ و بسیاری از مواقع این کلمه را کنایه از مُلک و سلطنت می‌گیرند و می‌گویند: فلانی از کرسی نشینان است ، یعنی او قدرت وسیع دارد و منطقه تحت نفوذ او گسترده است .2 
در کتاب قاموس قرآن ـ که فرهنگ واژه‌های قرآنی است ـ درباره آیة الکرسی آمده است : آیه 255 سوره بقره مشهور به آیة الکرسی است و از صدر اسلام ، حتی در زمان رسول اکرم (ص) چنان که از روایات شیعه و سنی برمی آید به این نام معروف شده است ، این آیه ، توحید خالص و قدرت و قیومیت خداوند را در جهان به بهترین وجهی روشن و بیان می‌کند ، توجّه به الفاظ و معانی آن از توضیح بیشتر بی‌نیاز می‌کند و چون دارای این مقام و عظمت است ؛ لذا درباره حفظ و خواندن و توجّه به معانی آن بیشتر توجّه شده و فضائلی درباره آن نقل گردیده است .3 

احادیثی درباره فضیلت ‌آیة الکرسی 
آیة الکرسی

امام صادق (ع) فرمود: برای هر چیزی اوجی می‌باشد و اوج قرآن ، آیة الکرسی است ، هر که یک بار آن را بخواند خداوند هزار ناگواری ، از ناگواری‌های دنیا و هزار ناگواری از ناگواری‌های آخرت را از او بگرداند که آسان‌ترین ناگواری دنیا ، فقر، و سهل‌ترین ناگواری آخرت، عذاب قبر است و من به امید رسیدن به آن مقام آن را می‌خوانم .4 
همچنین آمده است که شیخ طوسی در کتاب امالی خود آورده که گفته است : راوی می‌گوید از حضرت علی (ع) شنیدم که می‌فرمود: باور نمی‌کنم که کسی اسلام را فهمیده و یا در اسلام متولد شده باشد و سیاهی شب را به صبح پیوند زند و این آیه را نخواند ، عرض کردم منظور از سیاهی شب چیست؟ فرمود: یعنی نیمه شب ، آن گاه فرمود : اگر بدانید این آیه چیست و یا در این آیه چیست ، در هیچ حالی آن را ترک نخواهید کرد. 

برترین آیه

اباذر در جلسه‌ای از پیامبر اکرم (ص) پرسید: برترین و فاضل‌ترین آیه‌ای که بر شما نازل شده است کدام است؟ 
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: آیة الکرسی! زیرا در آن آیه کریمه ، کلمه شریفه: «حی، قیوم» ذکر شده است .5 
اگر چه سوره « فاتحة الکتاب » افضل سوره‌ها و «عصاره قرآن » است ؛ولی این منافات ندارد که « آیة الکرسی » افضل آیه‌ها باشد ، زیرا یکی مربوط به سوره است و دیگری مربوط به آیه . 
امام صادق (ع) فرمود: برای هر چیزی اوجی می‌باشد و اوج قرآن ، آیة الکرسی است ، هر که یک بار آن را بخواند خداوند هزار ناگواری ، از ناگواری‌های دنیا و هزار ناگواری از ناگواری‌های آخرت را از او بگرداند که آسان‌ترین ناگواری دنیا ، فقر، و سهل‌ترین ناگواری آخرت، عذاب قبر است و من به امید رسیدن به آن مقام آن را می‌خوانم 

چند توصیه درباره قرآن کریم 
آیة الکرسی گنج رحمانی

از ابن عباس روایت شده که می‌فرماید : هنگامی که پیامبر(ص) آیة الکرسی را می‌خواند ، می‌خندید و می فرمود:« به درستی که آیة الکرسی گنج رحمانی است که از زیر عرش به من داده شده است ». 6 

فایده‌های آیة الکرسی

پیامبر اکرم(ص) فرمودند : کسی که چهار آیه از اول سوره بقره و آیة الکرسی و دو آیه بعد از آن و سه آیه پایانی آن سوره را بخواند ، هیچ گونه بدی و ناراحتی در جان و مالش نبیند و شیطان به و نزدیک نشود و قرآن را فراموش نکند .»7 

آیة الکرسی، کلید بهشت

در سخنان مبارک رسول گرامی اسلام (ص) ،آیة الکرسی به عنوان کلید بهشت معرفی گردیده است. در روایتی از امام علی(ع) نقل شده است که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «هر کس آیة الکرسی را بعد از هر نماز واجب بخواند ، هیچ چیز او را از داخل شدن به بهشت باز نمیدارد، به غیر از مرگ » ؛ یعنی تنها مرگ ، فاصله تلاوت کننده آیة الکرسی و بهشت است و چنین فردی با فرا رسیدن مرگش فاصله ای با بهشت ندارد .8 

پی نوشت ها:

1.دائرة المعارف تشیع ، ج 1،ص 250 و 251 
2. ترجمه المیزان ،ج1 ،ص 513 
3.قاموس قرآن ، ج 6 ، ص 101 ـ 103 
4.همان 
5. تفسیر موضوعی قرآن مجید ، ج 9 ، ص 370 
6 . اتقان ، ج1 ،ص 141 
7- ثواب الأعمال شیخ صدوق 
8- تفسیر منهج الصادقین ، ج 2 ، ص 95

فرآوری : زهرا اجلال – بخش قرآن تبیان

---

منبع:  www.noorportal.net

ابزار وبلاگایران وبمسترتولزابزار به اشتراک گذاری مطالب